Şapur'un Gururu

İran’a gelip görene kadar Sasaniler hakkında –itiraf ediyim- pek bir şey bilmiyordum. Şu dünya tarihi denen okyanusta Sasaniler tam olarak nereye düşüyor, herhangi bir önemleri, kayda değecek başarıları var mı hiç bir fikrim yoktu. Meğersem Sasaniler, Persler’in anavatanı Fars’ta ortaya çıkan ikinci önemli imparatorlukmuş. MS 3. yüzyılda kralları I. Ardaşir sayesinde güçlenen Sasaniler, özellikle kral Şapur döneminde, önemli askeri başarılara imza atmışlar. Şapur’u dünya tarihinde görece mühim bir noktaya getiren başarısı 260 yılında Edessa’da (yani Urfa’da) Roma ordusunu yenip Roma imparatoru Valerian’ı esir alması olarak özetlenebilir.

Şapur bu askeri başarısıyla o kadar çok gurur duymuş ki ülkesine dönüp her taşa Romalılar’ı nasıl yendiğini, Romalı generallerin kendisine nasıl yalvardığını, koskoca Roma imparatorunu nasıl esir aldığını, Romalı askerleri nasıl ezip geçtiğini anlatan yazıtlar ve kabartmalar yaptırmış. Bişapur ve Nakş-ı Rüstem’de bu kabartmaları görmek mümkün. Şapur, bir yerde, Roma’dan çekmiş, illet etmiş, bir çok halkın öcünü almış böylece. Şapur’un kabartmalarına bakınca ve Romalıları nasıl aşağıladığını gördükçe Asteriks’i ve Galyalılar’ı düşünmeden ve gülmeden edemedim. Galyalılar’ın öcü İran topraklarında alınmış işte!!

Şapur, kendinden önceki ve sonraki her despot gibi, hırs dolu bir megalomanyaktı bence. Kendini tatmin etmek için ve gücünü tüm insanlara ispat etmek için Bişapur yakınlarında, bir dağın tepesindeki mağaranın girişine 8 metre yüksekliğinde bir heykelini yaptırmış. Çok sıcak bir günde, tek tük ağaçların olduğu dik yokuşu tam 1 saatte nefes nefese çıkarken Şapur’a bol bol küfür etmeyi ihmal etmedim. Ama her yorucu dağ tırmanışı gibi, sonunda, iyi ki bunu yaptım dedim. Nitekim heykelin arkasındaki derin karanlıkta hayatımda gördüğüm en büyük mağara vardı.

Kıvırcık ve gür saçlı Şapur Bey

Mağaranın girişindeki heykel ve bu zorlu tırmanışı başardığımız için yorgun ama gururlu biz.

Ne kadar çok yol geldiğimizi bize gösteren biraz gıcık Azeri rehberimiz..

Şapur atının üzerinde Romalıları ezerken

Esir Romalılar

Şapur'un atının altında ezilen Romalı general, yalvaran asker ve esir alınan imparator..

Hayatımda gördüğüm en büyük mağaranın içinde gezinirken..

Sasani kabartmalarını fotoğraflamaya çalışırken..